Zgodnie z art. 4 i 4a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym wszelkie zmiany w podziale terytorialnym Państwa polegające na wydzieleniu z części gminy nowej gminy należą do kompetencji Rady Ministrów i wymagają przeprowadzenia niżej opisanej procedury.
Zgodnie z art. 4a w/w ustawy procedurę rozpoczyna Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, który zwraca się z wnioskiem do zainteresowanej rady gminy o wydanie opinii.
Zgodnie z przywołanym przepisem opinia rady powinna być poprzedzona konsultacjami społecznymi.
Rada ma 3 miesiące na wydanie swojej opinii w tej sprawie. Jeżeli jej nie wyda, to zgodnie z art. 4a ustawy wymóg zasięgnięcia opinii przez ministra uznaje się za spełniony.
Niezwykle istotny jest także przepis art. 4a ust. 4 ustawy samorządowej, który stanowi: „ W przypadku przeprowadzenia referendum lokalnego w sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy, o którym mowa w art. 4c, konsultacji z mieszkańcami, o których mowa w ust. 1 i 2, nie przeprowadza się”.
Z kolei art. 4c ust. 1 i 2 ustawy stanowi:
„1. W sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy może być przeprowadzone referendum lokalne z inicjatywy mieszkańców.
2. Z inicjatywą przeprowadzenia referendum, o którym mowa w ust. 1, wystąpić może jedynie grupa co najmniej 15 obywateli, o której mowa w art. 11 ust. 1a ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. z 2019 r. poz. 741)”.
Ustawodawca uznał zatem, że referendum lokalne jest najwyższą formą konsultacji społecznej, dlatego w przypadku jego przeprowadzenia, nie jest potrzebne przeprowadzenie już innych konsultacji.
Należy jednocześnie podkreślić, że sprawa ewentualnego podziału gminy Supraśl nie jest jeszcze przesądzona. Sprawa złożenia wniosku przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji jedynie rozpoczyna procedurę podziałową, jednak końcowa decyzja Rady Ministrów powinna być zwieńczeniem woli samych mieszkańców wyrażonej w szczególności w drodze referendum lokalnego oraz organów gminy, której dotyczy sprawa, tj. opinii Rady Miejskiej w Supraślu.
Urząd Miejski w Supraślu informuje, że jest w posiadaniu opinii prawnej zamówionej w bieżącym roku w Centrum Eksperckim przy Uniwersytetu w Białymstoku, która m.in. wskazuje jak fundamentalne znaczenie w systemie decyzyjnym odnoście wspólnoty samorządowej ma referendum lokalne, biorąc pod uwagę zarówno przepisy Konstytucji RP, ustawy o samorządzie gminnym ale także postanowienia Europejskiej Karty Samorządu Terytorialnego. W opinii przytoczono także stanowisko innych przedstawicieli prawa, iż wynikiem referendum związane są nie tylko organy gminy, ale także Rada Ministrów ( str. 9 opinii w załączeniu).
Cytowana opinia zawiera także szereg innych ciekawych aspektów tzw. sprawy podziałowej gminy Supraśl. Zawiera m.in. dotychczasową historię prób podziałowych, wyniki referendum z 2015 r., znaczenie i skutki orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 czerwca 2017 r. oraz inne kwestie proceduralne. Zachęcamy do zapoznania się z załączoną opinią.
Jednocześnie podaje się do wiadomości jakie skutki dla organów gminy Supraśl będzie miał ewentualny podział gminy Supraśl.
W przypadku dojścia do skutku podziału gminy - Rada Miejska w Supraślu zostanie rozwiązana z mocy prawa z dniem wejścia w życie podziału gminy ( podstawa prawna: art. 390 §1 pkt 1 i 5 Kodeksu Wyborczego). Wówczas będą potrzebne w 2025 r. wybory przedterminowe do Rady Miejskiej w Supraślu.
Natomiast zgodnie z art. 492 §1 pkt 10 w zw. z art. 390 §1 pkt 3 Kodeksu Wyborczego Burmistrz Supraśla nie traci mandatu i pozostaje na swoją dalszą kadencję.
( Zgodnie z w/w przepisami mandat wójta, burmistrza, prezydenta miasta wygasa wyłącznie w przypadku gdy jednostka zostaje włączona do innej jednostki albo dwie jednostki lub więcej łączy się w nową jednostkę).
Załączniki:
- opinia prawna Centrum Eksperckiego Uniwersytetu w Białymstoku w spr. podziału gminy Supraśl (kliknij)
- wystąpienie MSWiA
Grafika, źródło: https://www.gov.pl
