29 kwietnia na rondzie w Zaściankach odbył się protest ostrzegawczy przeciwko próbie blokowania referendum oraz podziałowi gminy Supraśl (fotorelacja)
Demonstranci na tablicach przedstawiali i głosili różne hasła odnoszące się do ponownej próby podziału gminy, m.in. takie, że Rada Ministrów nie przedstawiła dotychczas pisemnego uzasadnienia swojej decyzji o ponownym rozpoczęciu procedury podziału.
Natomiast zwolennicy podziału uzasadniają jego konieczność potrzebą przywracania praworządności, powołują się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 1 czerwca 2017 r., który uznał, że rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2015 r. uchylające wcześniejsze rozporządzenie rządu 28 lipca 2015 r. wprowadzające podział gminy, było niezgodne z Konstytucją RP.
Faktem jest jednak, że Trybunał w tym wyroku w ogóle nie wypowiedział się co do zasadności podziału gminy. Jedynie zwrócił uwagę na kwestie proceduralne związane z wydaniem rozporządzenia uchylającego. Przede wszystkim uznał, że rozporządzenie to zostało wydane zbyt późno, tj. na 3 dni przed wejściem w życie planowanego podziału. Ponadto zdaniem Trybunału rząd przed podjęciem decyzji o uchyleniu poprzedniego rozporządzenia powinien był ponownie skonsultować ją z mieszkańcami. Innymi słowy Trybunał wskazał, że Rada Ministrów jako organ administracji publicznej miał co prawda prawo się rozmyślić i zmienić zdanie tak, aby jednak nie wprowadzać zmian terytorialnych polegających na podziale gminy, ale nie mógł tego uczynić tylko na podstawie już zgromadzonego materiału dowodowego, a w szczególności na podstawie wyniku niedawno odbytego referendum, w którym mieszkańcy gminy opowiedzieli się przeciw podziałowi. Zdaniem Trybunału nie mógł tego zrobić na podstawie opinii ówczesnej Rady Miejskiej w Supraślu, która również wyraziła opinię negatywną, ale powinien był wystąpić o nową opinię Rady już po wejściu w życie zmian.
Szanując wyrok Sądu Konstytucyjnego trzeba jednak stwierdzić, że takie stanowisko jest co najmniej zdumiewające i mało przekonywające.
W tym miejscu należy jednak zadać podstawowe pytanie, którego zwolennicy podziału nie biorą pod uwagę Czy podział gminy Supraśl jest zgodny z Konstytucją RP? Czy stan po podziale będzie odpowiadać wymogom praworządności? Czy dokonano tej podstawowej analizy?
Na to pytanie odpowiedział w 2015 roku uznany ekspert w dziedzinie finansów publicznych i prawa finansowego Prof. Eugeniusz Ruśkowski w swoim opracowaniu na temat prawnych i ekonomicznych przesłanek podziału gminy Supraśl (klinij).
Poniżej (w załączeniu-kliknij) przedstawiamy pełną treść tego krytycznego materiału, jednakże na potrzeby tego artykułu należy przytoczyć najważniejsze jego tezy. Oto one:
1) Gmina Supraśl jako jednostka samorządu terytorialnego jest pewnym „dobrem publicznym o charakterze lokalnym w pełni zasługującym na stosowanie do niej konstytucyjnej zasady (wartości) ochrony stabilizacji stosunków polityczno terytorialnych ( tzn. ochrony integracji Gminy w aktualnych granicach). Innymi słowy gmina Supraśl jako taka podlega ochronie wynikającej wprost z Konstytucji. Wynika to z konstytucyjnej zasady ochrony stabilizacji stosunków polityczno-terytorialnych wyprowadzonej przez orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego z art. 2, 15 ust. 1 i 2, 164 ust. 1 i 165 ust. 2 Konstytucji RP.
2) Skoro wynik referendum gminnego w roku 2015 pokazał, że 55% głosujących opowiedziało się przeciwko podziałowi, a 45% za, to odmienna decyzja rządu ignorująca faktyczny rezultat referendum powinna być merytorycznie uzasadniona w formie pisemnej.
3) „Inne (niezgodne z wynikiem referendum lokalnego) stanowisko Rady Ministrów wymagałoby wskazania innych ważnych przesłanek podziału gminy”. Argumenty za podziałem wynikające z pisemnego uzasadnienia decyzji rządu powinny być jasne i bezdyskusyjne, a przede wszystkim powinny mieć swoją wagę merytoryczną, tak aby można było stwierdzić, że ewentualnie przeważają one nad konstytucyjną zasadą trwałości istnienia gminy, o czym mowa w pkt 1 powyżej.
4) Istnieje konstytucyjna granica dopuszczalności pogorszenia sytuacji jednej z gmin w wyniku podziału. Granica ta nie może być przekroczona pod rygorem złamania Konstytucji RP.
Autor opracowania powołując się na orzecznictwo Trybunału wskazuje, że pogorszenie nie może być rażące dla gminy zmniejszanej. Chodzi tu o gwarancje, że zadania publiczne gminy Supraśl dalej będą mogły być realizowane. Po przeanalizowaniu stanu finansowego gminy już w roku 2015 prof. E. Ruśkowski doszedł do wniosku, że gmina Supraśl może znaleźć się po podziale nie tylko w sytuacji rażącego pogorszenia, lecz w sytuacji uniemożliwiającej jej dalsze funkcjonowanie. Wskazał, że „zakres zdań własnych, związanych z wydatkami bieżącymi, będzie musiał zostać ograniczony co najmniej o jedną czwartą oraz niezbędne będą kolejne oszczędności na spłatę już zaciągniętych kredytów. Gmina na wiele lat będzie musiała zrezygnować z nowych inwestycji oraz korzystania ze środków unijnych. Z dobrze rozwijającej się gminy turystycznej i uzdrowiskowej stanie się gminą z ogromnymi problemami finansowymi, na garnuszku państwa, zarządzaną w znacznej mierze przez regionalną izbę obrachunkową. (…). Nastąpiłoby więc rażące pogorszenie sytuacji gminy, której zabrano część terytorium, co byłoby sprzeczne z konstytucyjną interpretacją art. 4 ust. 3 u.s.g.”.
Należy zauważyć, że Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2015 r. w sprawie podziału gminy Supraśl oraz wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych z 12 marca br., wszczynający ponownie procedurę podziału pozbawione są jakiegokolwiek uzasadnienia. Rząd pominął ten jakże ważny z punktu widzenia zasad praworządności element każdej ważnej decyzji, a w szczególności decyzji tak radykalnej i głęboko ingerującej w stosunki gospodarcze i społeczne. W szczególności nie wykazał, że dogłębnie przeanalizował wszystkie wymienione aspekty sprawy.
Wniosek stąd oczywisty, że podział gminy bez uzasadnienia, szczególnie Tej Najlepszej do życia w województwie podlaskim w roku 2023 stanowi naruszenie zarówno Konstytucji jak i przepisów ustawy o samorządzie gminnym.
Więcej zdjęć: https://www.facebook.com/SupraslNaszaGmina
